Hoe jongeren met virtual reality leren samenwerken en communiceren

Geplaatst op 10 november 2025 in Sociaal Werk

---

Virtual Reality (VR) is een technologie waarmee je met behulp van een speciale bril in een computerwereld stapt. Het jongerenwerk van Surplus merkte een hogere opkomst van jongeren bij inloopsessies met de VR-bril in lokale jeugdcentra. Zo ontstond het idee VR ook methodisch in te zetten, om zo gerichtere (psychosociale) steun te bieden aan jongeren. Surplus startte in samenwerking met Avans Hogeschool een onderzoek hoe je VR als hulpmiddel kunt inzetten.

Het resultaat? Een methodische inzet van VR in het jongerenwerk door middel van de bestaande VR-game ‘Keep Talking & Nobody Explodes’ én bijpassende VR-tool. Een methodische inzet betekent dat VR ingezet wordt om een specifiek doel te bereiken, waarbij de game en VR-tool als hulpmiddelen gebruikt worden. De tool bestaat onder andere uit werkbladen, emotiekaartjes, skillbadges, tipkaartjes en schaalmetingen.

Keep Talking & Nobody Explodes
In de VR-game werken twee jongeren samen aan het ontmantelen van een bomkoffer. De ene jongere ziet in VR de bomkoffer met allemaal kleine puzzeltjes voor zich, de andere jongere heeft een echte papieren handleiding. Het doel is dat ze samen voorkomen dat de bom ontploft, binnen een bepaalde tijd. Dit zorgt voor een stressvolle situatie waarin ze goed met elkaar moeten communiceren. “Door middel van de VR-bril simuleren we een situatie waarin we de authentieke reactie van de jongeren meemaken in een fijne en beschermde omgeving. Met behulp van de VR-tool gaan we in gesprek met de jongeren over het gedrag wat wij zien”, vertelt Daan de Coninck, jongerenwerker bij Surplus.

Wat is er nodig?
Bij Surplus volgen jongeren een individueel begeleidingstraject. Dat wil zeggen dat elk traject anders is, omdat jongeren er zelf vorm aan geven. Een jongerenwerker bepaalt of het traject met VR geschikt is. “Het is een laagdrempelige manier om jongeren die vastzitten op een bepaald vraagstuk weer even een stukje verder te helpen”, vertelt de jongerenwerker.

Vaak is een jongere zich niet bewust van een eigen vraagstuk. De jongerenwerker vervolgt: “Als we een jongere vragen: ‘Waar wil je aan werken?’, is dat voor hen moeilijk om daar antwoord op te geven. Daarom zetten we de tool in als startpunt van een individueel traject. Dit is ook voor de begeleiding van de jongeren effectief, omdat je als jongerenwerker meteen met de kern aan de slag kunt.”

Door de inzet van VR kunnen jongeren zelf nadenken op wat er gebeurt. Ze koppelen hier een persoonlijk ontwikkeldoel aan, zoals ‘Ik wil beter leren luisteren, zodat ik makkelijker kan praten met anderen’. VR maakt samenwerken tussen jongeren en jongerenwerkers leuker en natuurlijker. Het helpt om op een echte en ontspannen manier te werken aan de hulpvraag voor de jongere.

VR in het jongerenwerk: werkt het, of niet?
In het onderzoek ‘VR in het jongerenwerk’ werken onderzoekers van het lectoraat Participatieve Innovatie in het Jeugdlandschap (PIJL) van Avans Hogeschool samen met Surplus. Eén van de onderzoekers is Hannah Boeijkens: “Met dit onderzoek evalueren we of VR als methodiek kan werken voor jongeren én jongerenwerkers”.

De onderzoekers bekijken of de VR-tool en de VR-game op de juiste manier ingezet worden door de jongerenwerkers. Hannah: “Wat is de ervaring van de jongerenwerkers en de jongeren? En wordt de tool gebruikt zoals beoogd? Allemaal vragen waar wij als onderzoekers mee aan de slag gaan in het onderzoek.” Om antwoord te krijgen op die vragen gaan de onderzoekers in gesprek met de jongeren en jongerenwerkers.

De eerste resultaten lijken positief. Zo vertelt de jongerenwerker: “Bij de evaluaties tot nu toe geven jongeren aan meer inzicht te krijgen in hun gedrag in relatie tot een ‘gewoon’ gesprek.” Ook het werken met een concreet doel wordt als positief ervaren.

De resultaten helpen om de effectiviteit van de VR-tool beter te kunnen onderbouwen. Daarnaast vormen de bevindingen een waardevolle basis voor de verbetering van de tool. In januari 2026 verwacht Surplus de oplevering van de projectresultaten.