Je doet er alles aan om die laatste wensen in vervulling te laten gaan

Wijkverpleegkundige Sheela Punt verzorgt mensen thuis en staat hen bij in hun laatste levensfase. Ze praat met hen over hun wensen en behoeften. Dat gaat over thuis wonen en overlijden, zorgbehoeften maar ook over persoonlijke wensen.

Het verliezen van leeftijdsgenoten zet mensen aan het denken

“Een slechte diagnose of het verliezen van leeftijdsgenoten en kennissen zet mensen aan het denken. Doordat ze in hun eigen vertrouwde omgeving zijn, beginnen ze daar vaak zelf over. Dan komt zoiets bijvoorbeeld tijdens het douchen ter sprake; een mooie aanleiding om te vragen wat ze zelf willen en of ze die wensen ook met hun kinderen bespreken. De meeste mensen willen thuis blijven wonen en in hun eigen omgeving overlijden. We doen er alles aan om dat mogelijk te maken.”

ACP: wensen en behoeften vastgelegd

Surplus en andere partners in het palliatieve zorgnetwerk willen die wensen en behoeften tijdig inventariseren en vastleggen, voordat de cliënt daar zelf niet meer over kan beslissen. Daarom is er nu een gezamenlijk systeem voor Advance Care Planning, ACP.

“Praten over het levenseinde, levenswensen en behoeften deden zorgmedewerkers altijd al, maar dankzij het ACP-protocol wordt dat nu ook vastgelegd in een digitaal dossier. Als het gaat om medische keuzes en behandelgrenzen, bespreekt de client dat met de huisarts die ditzelfde systeem gebruikt. Dan heb je het bijvoorbeeld over wel of niet meer naar het ziekenhuis, opereren, reanimeren of euthanasie. Omdat ik de cliënten goed ken, probeer ik vaak bij zo’n gesprek aanwezig te zijn. Dat helpt de cliënt en zo weten de huisarts en ik beiden wat er is gezegd.”

Als het vertrouwen stijgt, gaan de gesprekken steeds dieper

“Voor ACP-gesprekken is een vertrouwensband nodig. Je kunt niet zomaar bij iemand binnen stappen en direct over het levenseinde beginnen. Een mooi voorbeeld is een mevrouw die alleen leefde. Op een, in Amsterdam wonende, nicht en de huisarts na, had ze geen contacten. Het duurde ook lang voordat ik haar vertrouwen kreeg, maar toen dat er eenmaal was, gingen de gesprekken steeds dieper. Ze vertelde dat ze graag naast haar broer begraven wilde worden, hier op het kerkhof. Daar heb ik mijn best voor gedaan. Dat ik eraan kon bijdragen dat ze tot het laatst toe thuis was en ook die concrete wens in vervulling ging, gaf voldoening.”  

“Wensen kunnen ook veranderen, daarom blijven we in gesprek. Er was bijvoorbeeld een mevrouw die tijdens haar laatste levensfase geen zorg of palliatieve sedatie wenste. Toen het echt zo ver was, was ze blij met onze zorg en mochten we wel palliatieve sedatie toepassen.”

Goed om het erover te hebben

“Hier in Willemstad zijn de lijntjes kort. Er is maar één thuiszorgorganisatie, één huisarts en één fysiotherapeut. Iedereen kent elkaar. Ik kan bijvoorbeeld een pastoraal medewerker inschakelen als mensen graag in gebed voorgedragen of bediend willen worden. Surplus heeft ook een eigen geestelijk verzorger die bij levensvragen ondersteuning biedt. En door inzet van het sociale benaderingsteam kwam een mevrouw weer in contact met haar zoon. Voordat ze overleed, heeft ze haar kleinkind nog ontmoet. Het is zo mooi als je dat voor iemand kunt doen.”

“Vaak vinden mensen het fijn om over hun naderend einde te praten, anderen lagen er achteraf juist wakker van. Dan vraag ik of ze erover door willen praten of tot andere inzichten zijn gekomen. Ook van nabestaanden hoor ik regelmatig: goed dat we het erover hebben gehad, anders was het te laat geweest. ACP is dus heel waardevol, voor de patiënt, de nabestaanden maar ook voor de verzorgenden.”

Ondersteuning bij levensvragen

Wilt u weten wat Surplus voor u of uw naaste kan betekenen als het gaat om palliatieve zorg? Op onze website vindt u meer informatie. Ook als u verder wilt praten over de laatste levensfase, kunt u bij ons terecht. Via ons Steunpunt Zinvol brengen wij u graag in contact met professionals en vrijwilligers die gespecialiseerd zijn in ondersteuning bij levensvragen.

20-01-2025