Parkinson en logopedie

Hulp bij spreken, slikken en ademhaling
Het aantal mensen met Parkinson groeit. Anderhalf jaar geleden werd deze hersenaandoening bij Jan Franken (82) vastgesteld. Al voor die officiële diagnose kwam hij bij Annette Koelega-Santbergen, logopedist bij Surplus.

Nadenken voor je spreekt
Meneer Franken kreeg steeds meer moeite met spreken en verslikte zich regelmatig. Hij klopte daarom bij Annette aan. “Mensen met Parkinson gaan vaak zachter of onduidelijker praten. Sommigen hebben last van speekselverlies of slikklachten. Bovendien kan de ademhaling oppervlakkiger worden, waardoor ze lucht te kort komen bij het spreken. Als logopedist en ademcoach kan ik hen daarbij helpen”, zegt Annette.  

Meneer Franken is er blij mee: “Annette leerde mij om eerst een aantal stappen te doorlopen voor ik ga praten. Bijvoorbeeld speeksel wegslikken, nadenken over je ademhaling en hoe je je stem gebruikt.”  

Zelf oefenen met VoiceTrainer app
Bij ongeveer een derde van Annettes cliënten is Parkinson vastgesteld. Als Parkinson geschoolde logopedist is zij via Surplus aangesloten bij ParkinsonNet. Door dit netwerk wordt de samenwerking tussen verschillende zorgdisciplines verbeterd en kennis gedeeld en vergroot. ParkinsonNet ontwikkelt ook hulpmiddelen zoals de VoiceTrainer app.

“Deze app laat op je telefoon zien hoe je je stem gebruikt. Als je met een lage en luide stem spreekt, zie je een groen bolletje. Spreekt iemand te zacht of hees, dan kleurt het bolletje rood. Zo kunnen mensen zelf blijven oefenen, op momenten dat het hen uitkomt”, legt Annette uit.

Logopedie gaat over communicatie
Ook meneer Franken gebruikt de VoiceTrainer app op zijn telefoon, maar zoekt daarnaast zijn eigen uitdagingen: “Mijn dochter heeft een woonwinkel die al bijna 95 jaar in de familie is. Elke dinsdag doe ik daar wat klusjes en maak dan vaak een praatje met de stagiaires. Door het taalgebruik en snelheid waarmee jonge mensen praten, valt dat niet mee, maar ik vind het leuk en het is een goede oefening. Ik mag ook graag een wijntje drinken, maar verslikte me daar gemakkelijk in. Dankzij de oefeningen en tips van Annette gaat dat nu veel beter.”

“Logopedie gaat over communicatie en daarmee over iemands sociale leven. Daarom is het belangrijk om de mens achter de cliënt te zien en te luisteren naar wat hij of zij graag doet en belangrijk vindt. Dat luisteren en invoelen kregen wij als logopedisten al bij de opleiding mee. Het sluit perfect aan de Sociale Benadering bij Surplus, zegt Annette.  

Behandelingen afstemmen
De fysiotherapeut van meneer Franken zit een paar deuren verderop. Annette heeft regelmatig contact met haar: “Zo kunnen we de behandelingen op elkaar afstemmen. Ook dankzij de kennis en contacten die ik via ParkinsonNet opdoe, kan ik cliënten beter op weg helpen. Er is bijvoorbeeld een Parkinsonvereniging die ‘Parkinson cafés’ organiseert. Hier ontmoeten lotgenoten elkaar om ervaringen uit te wisselen.”

Elke dag maximaal benutten
Meneer Franken is nieuwsgierig naar dat Parkinson Café, maar een bezoek is er door zijn volle agenda nog niet van gekomen: “Naast de fysiotherapie ga ik twee keer per week naar krachttraining. Ik probeer elke dag 12,5 kilometer te fietsen en doe dan meteen wat stemoefeningen. ’s Avonds wandel ik 2,5 kilometer – ook als het regent – waarbij ik me concentreer op het netjes en recht lopen. Zo lang het gaat, doe ik dat zonder stok of rollator. Verder zwem ik elke week en heb ik binnenkort een proefles boksen voor mensen met Parkinson.”

Op de vraag waar hij de tijd vandaan haalt, beginnen zijn ogen te glimmen: “Ik ga meestal rond twee uur ’s nachts naar bed. Zo stop ik zoveel mogelijk uren in een dag.”

10-04-2025